Enerji Etüdleri

Enerji etüdü, bir işletmenin veya binanın enerji tüketimini analiz ederek verimlilik artırıcı önlemleri belirleyen kapsamlı bir çalışmadır. Bu süreçte mevcut enerji kullanımı değerlendirilir, tasarruf fırsatları tespit edilir ve ekonomik analizler yapılır.

5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre, belirli bir enerji tüketim seviyesinin üzerindeki sanayi kuruluşları ve ticari binalar için enerji etüdü yaptırmak zorunludur. Bu çalışma, sadece yasal uyumluluk sağlamakla kalmaz, aynı zamanda işletmelerin enerji maliyetlerini düşürmesine ve sürdürülebilir bir enerji yönetimi stratejisi oluşturmasına da yardımcı olur.

Enerji etütleri iki aşamada gerçekleştirilebilir:

• Ön Enerji Etüdü: Bu çalışma, işletmenin genel enerji tüketim profiline hızlı bir bakış sağlar. Sahada yapılan gözlemler, temel enerji tüketim noktalarının belirlenmesi ve basit hesaplamalar ile potansiyel tasarruf alanlarının tespit edilmesini içerir. Ön enerji etüdü, daha kapsamlı bir çalışmaya ihtiyaç olup olmadığını anlamak için ön hazırlık niteliğindedir.
• Detaylı Enerji Etüdü: Ön enerji etüdü sonucunda belirlenen alanlarda daha derinlemesine analizler yapılmasını içeren bu çalışma, uzun vadeli ölçümler, verilerin toplanması ve detaylı mühendislik hesaplamaları gerektirir. Detaylı enerji etüdü kapsamında, kullanılan enerji ekipmanlarının performansı incelenir, enerji kayıpları tespit edilir ve çeşitli iyileştirme senaryoları üzerinde ekonomik analizler yapılır. İşletmeler için uygulanabilir tasarruf projeleri ve yatırım önerileri geliştirilerek detaylı bir rapor oluşturulur.

Türkiye’de yürürlükte olan 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler gereği:

• Yıllık toplam enerji tüketimi 500 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) ve üzeri olan endüstriyel işletmelerin enerji yöneticisi istihdam etmesi ve düzenli olarak enerji etüdü yaptırması zorunludur.
• 10.000 m² ve üzeri toplam inşaat alanına sahip ticari binalar ile 250 TEP ve üzeri enerji tüketen ticari binalar da enerji yöneticisi çalıştırmalı ve enerji verimliliği etüdü yaptırmalıdır.
• Sanayi tesisleri ve büyük ticari binalar için 4 yılda bir enerji etüdü yaptırılması gerekmektedir.

Bu zorunluluklara uyulmaması halinde idari yaptırımlar ve para cezaları uygulanabilir.

Enerji etütleri işletmelere ve binalara birçok fayda sağlar:

• Enerji maliyetlerini düşürme: İşletmeler, enerji etüdü ile mevcut sistemlerini optimize ederek önemli ölçüde tasarruf elde edebilir. Enerji verimliliği projeleriyle %10-30 arasında enerji tasarrufu sağlanabilir.
• Yatırım geri dönüşü: Enerji tasarrufu projelerinin büyük bir kısmı, düşük yatırım maliyetleri ile 0-3 yıl arasında geri ödeme süresine sahiptir.
• Sürdürülebilirlik ve çevresel faydalar: Enerji tüketimini azaltarak karbon salınımını düşürmek mümkündür. Bu, hem çevresel sürdürülebilirlik açısından hem de kurumsal sosyal sorumluluk (KSS) hedeflerine ulaşma açısından önemlidir.
• Verimliliği artırma: Sistemlerin daha etkin çalışmasını sağlamak, üretimde sürekliliği artırır ve operasyonel maliyetleri düşürür.
• Mevzuata uyum: Yasal zorunlulukları yerine getirerek idari cezalardan kaçınılmasını sağlar.

Enerji etütleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Enerji Verimliliği Danışmanlık (EVD) firmaları tarafından gerçekleştirilmelidir. Bu firmalar, enerji yönetimi konusunda uzman mühendislik ekipleriyle işletmelere özel analizler yaparak en verimli çözümleri sunar.

Enerji etüdü süreci şu adımlardan oluşur:

1. Ön değerlendirme: İşletmenin enerji tüketim profili belirlenir, mevcut enerji yönetimi uygulamaları değerlendirilir.
2. Veri toplama: Elektrik, doğalgaz, su ve diğer enerji kaynaklarına ilişkin tüketim verileri analiz edilir.
3. Saha incelemesi: Üretim tesisleri, HVAC sistemleri, aydınlatma, motorlar ve diğer enerji tüketen ekipmanlar detaylı olarak incelenir.
4. Enerji tasarrufu fırsatlarının belirlenmesi: Verimlilik artırıcı önlemler ve olası yatırımlar belirlenir.
5. Ekonomik analiz: Tasarruf potansiyeli hesaplanır, yatırım maliyetleri ve geri ödeme süresi analiz edilir.
6. Raporlama: Elde edilen bulgular detaylı bir rapor halinde sunulur ve uygulanabilir öneriler paylaşılır.

Enerji etüdü sonucunda önerilen başlıca enerji verimliliği önlemleri şunlardır:

• Aydınlatma sistemlerinin modernizasyonu: LED aydınlatmalara geçiş.
• Motor ve fan sistemlerinde iyileştirmeler: Yüksek verimli motorlar ve değişken hız sürücülerinin (VSD) kullanımı.
• Isıtma, soğutma ve havalandırma (HVAC) optimizasyonu: Daha verimli klima sistemleri ve ısı geri kazanım sistemleri.
• Atık ısı geri kazanımı: Endüstriyel proseslerden çıkan atık ısının yeniden kullanılması.
• Enerji yönetim sistemleri: Akıllı otomasyon sistemleri ile enerji tüketiminin izlenmesi ve optimize edilmesi.

Enerji etüdü kapsamında işletmenin tüm enerji tüketim noktaları detaylı olarak analiz edilir. Bunlar arasında:

• Elektrik, doğalgaz ve su tüketimi,
• Üretim süreçlerinde kullanılan makineler ve motorlar,
• Aydınlatma sistemleri,
• Isıtma, soğutma ve havalandırma (HVAC) sistemleri,
• Buhar, sıcak su ve basınçlı hava sistemleri,
• İzolasyon ve enerji kayıpları gibi unsurlar yer alır.

Evet, Türkiye'de enerji verimliliği projeleri için çeşitli devlet teşvikleri ve destek programları bulunmaktadır. Sanayi işletmeleri ve büyük ticari binalar, enerji verimliliği projeleri kapsamında TÜBİTAK, KOSGEB ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından sağlanan teşviklerden yararlanabilirler. Ayrıca, bazı enerji verimliliği projeleri için düşük faizli krediler ve hibe destekleri de sunulmaktadır.